کیو آر کد چیست؟

QR Code مخفف Quick Response Code به معنی بارکد پاسخ سریع  نوعی بارکد دوبعدی است که از نظر تنوع، حجم و نحوه قرارگیری اطلاعات در خود از ساختار و سیستم خاص و منحصر به فردی تبعیت می‌کند.

قابلیت ذخیره اطلاعات زیاد در مساحت کم، سرعت در اسکن شدن و همچنین انعطاف پذیری این بارکدها از لحاظ گرافیکی از دلایل ترجیح این نوع بارکدها نسبت به بارکدهای یک بعدی است.

علت نامگذاری این بارکدها نیز به دلیل سرعت مثال زدنی در رمزگشایی و اسکن بسیار آسان و سریع این نوع بارکدها است.

کاربردهای کیو آر کد  (امپراطور رسانه ای)

با توجه به ویژگی‌های خاص کیوآرکد و قابلیت ذخیره‌سازی کدهای دستوری، متن، عکس، فیلم و … کاربری ­های بی نظیر و خاصی برای آنها ایجاد گردیده است که روز به روز بر حیطه کاربرد این غول‌های کوچک افزوده خواهد شد.

بدون اغراق می‌توان گفت هر محدوده‌ای را که گوشی‌های موبایل پیشرفته در عصر الکترونیک و ارتباطات بدون مرز تسخیر سازد کیو آر کد در چشم به هم زدنی آن را تصاحب خواهد نمود.

امروزه دیگر تجارت، بازاریابی، تبلیغات و حتی دوستی و ارتباطات الکترونیکی بدون کیوآرکد رنگ و بو و رونق خاصی ندارد و با تغییر شکل و زیبایی جدیدی که این بارکدها به خود گرفته اند می‌توان آنها را امپراطور رسانه‌ای در عصر جدید نامید.

انواع کیو آر کد:

کیو آر کد ها از نظر عملکردی به سه دسته ایستا (استاتیک – Static QR-Code)، پویا (داینامیک – Live or Dynamic QR-Code) و تعاملی (اینتراکتیو – Interactive QR-Code) تقسیم می شوند.

از نظر محتوا انواع متنوع لینک، کارت ویزیت، چند منظوره و … را دارند.

از لحاظ شکل ظاهری و زیبایی به سه دسته ساده، گرافیکی (رنگی با هندسه ای جذاب و یک لوگو در مرکز کیوآرکد) و شفاف (ترنسپرنت یا شیشه ای – کیو آر کد روی عکس یا لوگوی مورد نظر شما قرار می گیرد) تقسیم می‌شوند.

انواع کیو آر کد از نظر نوع محتوا (عملکرد):

• کیو ار کد ایستا (استاتیک – Static QR-Code):

کیو آر کد استاتیک پس از ساخت دیگر قابل تغییر نیست. ساخت کیو آر کد استاتیک در شرایطی مفید است که کد نیازی به به روز رسانی نداشته باشد (به عنوان مثال آدرس ایمیل یا لینکدین فرد). برخی از آنها یک URL جاسازی شده در متن با مقصد ثابت دارند. متن و URL بخشی از الگوی کد است، بنابراین نمی­‌توانید دیگر آن را تغییر دهید و قابل ویرایش نمی ­باشد.

کیو آر کد استاتیک که در ایران شناخته شده‌تر می‌باشد طبق مطلب فوق به طور خلاصه دارای ویژگی‌های زیر است:

الف- اطلاعات صرفا به صورت متنی و محدود در آن نهاده می‌شود. اطلاعاتی نظیر آدرس سایت، محتوای کارت ویزیت، شماره پیامک و…

ب- به صورت آفلاین عمل می‌کند.

ج- به هیچ عنوان قابلیت رصد و گزارش‌گیری در آن وجود ندارد.

د- محتوای آن قابل ویرایش نیست.

ه- حجم پیکسل های کیوآرکد زیاد بوده و برای اینکه اسکن بشود نیاز است در ابعاد بزرگ تری چاپ شود.

• کیو ار کد پویا (Live or Dynamic QR code):

بر خلاف کیو آر کد استاتیک، کیو آر کد پویا یا دینامیک این امکان را دارد که پس از ساخت کیو آر کد، مجددا ویرایش شوند. آیا تا به حال کیو آر کد روی بسته‌­بندی مواد غذایی را دیده‌­اید؟ اگر تولید کنندگان مواد غذایی بخواهند هر بار که این کد تغییر می‌کند بسته بندی جدیدی را چاپ کنند خیلی برایشان گران تمام می شود.

کیو آر کد پویا یا استاتیک قابل ویرایش است.  این نوع کد دارای یک URL کوتاه در کد است که می‌­تواند کاربر را به آدرس وب سایت مقصد هدایت کند. با این وجود URL مقصد را می‌­توان پس از ساخت کیو آر کد تغییر داد، در حالی که URL کوتاه تعبیه شده در کد ثابت باقی می‌­ماند.

برخلاف کیو آر کد استاتیک، می‌توانید با کد QR پویا ببینید چند نفر کد شما را اسکن کرده‌اند یا نوع دستگاه‌هایی را که آن را اسکن کرده‌اند را ردیابی کنید، همچنین از QR code با یک رمز عبور محافظت کنید.

کیو آر کد داینامیک همانطور که از نامش پیداست هوشمند بوده و در کشورهای پیشرفته رایج‌ترین نوع کیوآرکد خصوصا در تجارت و کارهای روزمره می‌باشد. این کوچولوهای هوشمند طبق مقدمه بالا دارای مزیت‌ها و ویژگی‌های زیر می‌باشند:

الف- قابلیت ذخیره و ارائه اطلاعات به شکل اطلاعات تماس، متن، عکس، فیلم و… را به صورت نامحدود دارند.

ب- به راحتی می‌توان تعداد، زمان و مکان اسکن آنها را رصد نموده و آماری عینی در این خصوص ارائه نمود یعنی این نوع بارکدها قابل ردیابی (Trackable) هستند.

ج- با مراجعه به پنل مدیریت (داشبرد) مربوط به آن به راحتی می‌توان اطلاعات ذخیره شده در آن را تغییر داد ؛ یعنی این نوع بارکدها قابل ویرایش (Editable) هستند.

د- با استفاده از کیوآرکد پویا تابلوهای تبلیغاتی، بروشورها، تراکت‌ها و … مبدل به تلوزیون شهری و سایت تبلیغاتی خواهند شد.

ه- به دلیل حجم پیکسل های کم به راحتی می توان آن را در ابعاد کوچک نیز چاپ کرد.

• کیو ار کد تعاملی (اینتراکتیو – Interactive QR-Code):

این نوع کیو آر کد دو سویه هستند و با استفاده از این نوع مخاطب نیز می تواند اطلاعاتی را برای مالک کیو آر کد ارسال کند .

کیو آر کد اینتراکتیو علاوه بر امکانات نوع داینامیک می تواند پلی برای دریافت اطلاعات از سوی مخاطب نیز باشد، برای مثال با استفاده از یک فرم در دل محتوای کد QR می توانید اطلاعات تماس مخاطبین خود را جمع آوری کرده و جهت اطلاع رسانی، یادآوری رویدادها، ارسال کد تخفیف و آفر ویژه، عضویت در باشگاه مشتریان و… از آن استفاده نمایید.

انواع کیو آر کد از نظر محتوا:

کیوآرکدها انواع محتوا را می توانند در بر گیرند مانند: کارت ویزیت، فایل، لینک، ویدیو، صوت و … که می ­توان با اسکن یک کیو آر کد به آنها دسترسی پیدا کرد.

انواع کیو آر کد از نظر طراحی و ظاهر:

• کیو ار کد ساده:

اغلب کیو آر کد هایی که در اطراف خود میبینید ساده بوده، سیاه سفید هستند و هویت بصری، رنگ و هندسه خاصی ندارند.

کیوآرکد ساده را می‌توان کیوآرکد اولیه خطاب کرد؛ درست مثل انسان‌های اولیه!

سیاه بودن و خشک بودن این نوع کیوآرکدها باعث شده کمتر مورد استفاده قرار گرفته و طراحان، آنها را در گوشه طرح خود پنهان سازند تا مبادا زیبایی و درخشش طراحی‌شان لکه‌دار شود. از طرف دیگر مخاطبان نیز تمایلی به اسکن آنها از خود نشان نمی‌دهند؛ مگر مجبور باشند! با دقت در ویژگی‌های دو نوع دیگر کیوآرکدها می‌توان به ضعف‌های کیوآرکد ساده بهتر پی برد.

• کیو ار کد گرافیکی:

این نوع کیو آر کد جذابیت بصری بیشتری دارد. با توجه به طراحی، این کدهای را می­‌توان با رنگ ها، الگوها، و سبک­ های مختلف سفارشی کرد و در قلب آن لوگو را اضافه نمود. به عبارت دیگر کیو آر کد گرافیکی می‌­تواند­ شبیه یک اثر هنری باشد. شما می‌­توانید رنگ چشم­‌ها و پیکسل­‌های کد را تغییر دهید. همچنین می­‌توانید لوگوی خود در مرکز کد کیو آر قرار دهید، تا افراد متوجه ارتباط کیو آر کد با برند شما شده و آن را جهت دریافت اطلاعات بیشتر اسکن کنند.

شاید بتوان گفت بدون بهره‌مندی از گرافیک و زیبایی، کیوآرکد جایی در متن زندگی و خصوصا بازاریابی و تبلیغات پیدا نمی‌کرد و به همان کاربرد صنعتی خود اکتفا می‌نمود. در حال حاضر در کشورهای پیشرفته تبلیغات بدون استفاده از کیوآرکد گرافیکی کامل نیست.

 ویژگی‌ها و مزیت‌های این نوع از کیوآرکد عبارتند از:

الف- رنگی بودن و بهره‌مندی از جذابیت رنگ‌ها

ب- قابلیت درج لوگو و نشان تجاری در قلب کیوآرکد

ج- قابلیت ایجاد تغییر در هندسه و شکل چشم‌ها، قاب دور چشم ­ها و پیکسل‌های کیوآرکد

د- قابلیت تطبیق و هماهنگ سازی کیوآرکد با رنگ و هندسه طرح مورد نظر؛ یعنی استفاده از کیوآرکد بدون برهم زدن هارمونی طرح

ه- 50 تا 500 درصد اسکن بیشتر توسط مخاطب نسبت به کیوآرکد معمولی به دلیل طراوت، جذابیت و خاص بودن

و- قابلیت طراحی کیوآرکد منحصر بفرد

ز- افزایش جایگاه برند تجاری در ذهن مخاطب

ح- تمایل و افتخار طراح حرفه ­ای به بهره­ مندی از کیوآرکد گرافیکی در تمامی طراحی ­ها

• کیو ار کد شفاف (شیشه ای یا ترنسپرنت):

این نوع کیوآرکد یکی از پیشرفته ­ترین و جدیدترین انواع کیوآرکدها می ­باشد که از تکنولوژی و الگوریتم پیچیده ­ای بهره می­ گیرد. کیوآرکد شفاف تمام مزایای کیوآرکد گرافیکی را دارا می­ باشد و می­توان آن را نوعی کیوآرکد گرافیکی دانست؛ با این  تفاوت که در این نوع می ­توان کیوآرکد را روی تصویر، لوگو یا عکس دلخواه درج نمود؛ بدون اینکه به تصویر مورد نظر آسیبی برسد و یا در سرعت اسکن کیوآرکد خِلَلی وارد شود.

کاربران خلاق و طراحان حرفه­ ای از برجسته­ ترین استفاده کنندگان کیوآرکدهای شفاف هستند.